Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry powstało w końcu 1958 r. W pewien sposób „wyłoniło się” z Komitetu Organizacyjnego, zakończonych właśnie obchodów 850-lecia Jeleniej Góry. Jego członkowie postanowili wykorzystać olbrzymi entuzjazm społeczny i na bazie sporego potencjału intelektualnego miasta, stworzyć organizację, która wspierałaby działanie władz dążące do rozwoju regionu. Dnia 31 października 1958 r., obradujące wspólnie Miejska i Powiatowa Rady Narodowe podjęły uchwałę o potrzebie powołania takiej organizacji. Jak wspominała Maria Jarmolukowa, „Nadało to organizacyjny kształt dążeniom ówczesnych miłośników i sympatyków miasta oraz Kotliny Jeleniogórskiej i sankcjonowało zarazem podejmowane już wcześniej inicjatywy spopularyzowania walorów obrazowych, piastowskiej przeszłości oraz współczesnego dorobku tego regionu”.

Zebranie założycielskie nowej organizacji, która przybrała nazwą Towarzystwo Miłośników Ziemi Jeleniogórskiej, odbyło się 22 grudnia 1958 r. Pierwszym prezesem wybrano Jerzego Tucholskiego, sekretarzem Zbisława Michniewicza. Celem Towarzystwa stało się podejmowanie wszechstronnych działań popularyzatorskich i oświatowych, zmierzających do rozwoju miasta i regionu, utrwalaniu dorobku jego mieszkańców, zapoznawanie – zwłaszcza najmłodszych – z przeszłością i tradycjami Ziemi Jeleniogórskiej. Towarzystwo początkowo nie miało samodzielnej siedziby, ale dzięki wsparciu władz miejskich ulokowało się w jeleniogórskim Ratuszu.

Członkowie Towarzystwa stali się bardzo szybko inicjatorami wielu przedsięwzięć kulturalnych. Należał do nich m.in. „Wrzesień Jeleniogórski” – coroczne święto miasta i okolic, składające się z wielu imprez. Ponadto organizowało konkursy wiedzy o regionie dla dzieci i młodzieży, konkursy na najlepszą pracę magisterską związaną z regionem (z czasem współorganizowane z Karkonoskim Towarzystwem Naukowym). Towarzystwo nadawało też tytuł „Zasłużony dla powiatu jeleniogórskiego”, fundowało tablice pamiątkowe (m.in. upamiętniające Wojciecha Tabakę – pierwszego polskiego starostę jeleniogórskiego i księdza Wilhelma Kubsza – kapelana Wojska Polskiego) i podejmowało wiele innych inicjatyw. Do bardziej oryginalnych należało podjęcie udanych starań o ufundowanie statku nazwanego „Jelenia Góra”. We wrześniu 1966 r. zwodowano w Warnie statek o tym właśnie imieniu.

Jednak najbardziej trwałym przedsięwzięciem kulturalnym Towarzystwa stało się wydawanie „Rocznika Jeleniogórskiego” – periodyku o charakterze popularnonaukowym, przynoszącego opracowania dotyczące przeszłości i dnia dzisiejszego Jeleniej Góry oraz okolic. Inicjatywa publikacji „Rocznika” zrodziła się pod kierownictwem nowego prezesa Towarzystwa Kazimierza Kalickiego (1963-1973). Nawiązano w tym względzie współpracę z Towarzystwem Rozwoju Ziem Zachodnich, współwydawcą periodyku do 1970 r. Pierwszy tom „Rocznika Jeleniogórskiego” ukazał się w 1963 r. Ostatni jak na razie wyszedł w 2015 r., był to już XLVII tom.

W 1997 r. Towarzystwo przyłączyło się do redagowania, wydawanego przez Muzeum Okręgowe w Jeleniej Górze kwartalnika „Skarbiec Ducha Gór”, który współredaguje do dziś, zamieszczając w nim także kwartalne sprawozdania ze swojej działalności.

Od 1983 r. przy Towarzystwie działa Klub Pionierów Jeleniej Góry, zrzeszający osoby, które osiedliły się i podjęły pracę w tym mieście w 1945 r.

W 1973 r. prezesem Towarzystwa został Stanisław Sobiecki, a sekretarzem Maria Jarmolukowa. Jednocześnie zjazd, na którym wybrano nowy Zarząd, zmienił statut organizacji, do której mogły przystępować odtąd zakłady pracy na prawach członków wspierających. Szybko członkami takimi stało się 17 zakładów z regionu. W 1978 r. zmieniono nazwę organizacji na Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry. Argumentowano to faktem powołania województwa jeleniogórskiego (czerwiec 1975 r.) kojarzonego odtąd z „ziemią jeleniogórską”, a na tym terenie działało wszak szereg innych tego typu organizacji. Nie chciano więc wchodzić, choćby tylko semantycznie, w ich kompetencje. Pod nową nazwą Towarzystwo ograniczyło swą działalność przede wszystkim do samej Jeleniej Góry, ale od 1997 r. działa praktycznie na terenie Kotliny Jeleniogórskiej.

W latach osiemdziesiątych XX w. Towarzystwo rozwinęło ponownie szeroką działalność kulturalną. Przede wszystkim bardzo aktywnie zaangażowało się w zbliżające się jubileusze: 875-lecia założenia miasta, 40-lecia jego „wyzwolenia”, 25-lecia „Września Jeleniogórskiego” i takiego samego jubileuszu istnienia samego Towarzystwa. Zorganizowano m.in.: wystawę fotograficzną dokumentującą dzieje regionu w latach 1945-1985 (wraz z JTF), sesję naukową (wraz z Uniwersytetem Wrocławskim) o twórcach „polskiej myśli zachodniej”, konkurs na gawędę i piosenkę o regionie (kontynuowany do dziś z Osiedlowym Domem Kultury), czy też wydano okolicznościowy dodatek do „Rocznika Jeleniogórskiego”, zawierający wspomnienia pierwszych polskich osadników w Jeleniej Górze. Wydawano też przez 4 lata we wrześniu okolicznościową jednodniówkę, zawierająca przedruki prasy lokalnej sprzed 45 lat.

We wrześniu 1983 r. przy TPJG powołano do życia „Klub Pionierów Jeleniej Góry”, skupiający w pewnym momencie ponad 400 osób. I to właśnie „pionierzy”, dzięki swej aktywności, pozwolili przetrwać Towarzystwu pierwsze lata dziewięćdziesiąte XX w., gdy załamała się wszelka działalność społeczna, odeszli dotychczasowi sponsorzy i działalność Towarzystwa niemal zamarła. Ten trudny okres przypadł na prezesurę Jerzego Aleksandrowicza (1985-1992), Czesława Margasa (1992-1995) i Mariana Iwanka (1995-1997). Temu ostatniemu prezesowi udało się, po czteroletniej przerwie, wznowić na chwilę wydawanie, zawieszonego z braku środków finansowych, „Rocznika Jeleniogórskiego”.

Do przełomu w działalności TPJG doszło w 1997 r., gdy grupa młodych działaczy kultury, wywodzących się głównie z tutejszych muzeów i archiwum, postanowiła aktywnie wziąć udział w jego pracach. Na kolejnym walnym zebraniu prezesem TPJG został Ivo Łaborewicz (piastujący tę funkcję do dziś), a wiceprezesami Andrzej Paczos i Zbigniew Tomera, natomiast sekretarzem Jerzy Ratajski. Ludzie ci, wraz z pozostałymi członkami Zarządu rozpoczęli aktywną działalność. Ich głównym zadaniem w 1997 r. stało się pozyskanie funduszy i wydanie kolejnego tomu „Rocznika Jeleniogórskiego”, co w pełni udało się zrealizować, głównie dzięki wsparciu ówczesnych władz wojewódzkich i miejskich. Ponadto, głównie dzięki współpracy z Muzeum Okręgowym i Muzeum Przyrodniczym oraz miejscowym Oddziałem Archiwum Państwowego, Towarzystwo przyczyniło się w latach następnych do otwarcia kilku wystaw historycznych (m.in. „Dwieście lat prasy w Kotlinie Jeleniogórskiej” – 1997; „Jelenia Góra w dawnej kartografii” – 1998), jak również wydania szeregu publikacji: wspomniany już „Rocznik Jeleniogórski” od 1963 r. – w sumie dotychczas 39 tomów (i 3 suplementy). W latach 1984-1986 Towarzystwo opracowało i wydało 3 jednodniówki pt. „Gazeta Jeleniogórska”. Ponadto wydało m.in.: „Wspomnienia pionierów Jeleniej Góry” (1985), „Biogramu Pionierów Jeleniej Góry” (1986) i szereg innych książek: „Warmbrunn i okolice jego…” – polski przewodnik po Cieplicach z 1850 r., ss. 54 (2000); „Karkonosze liryczne”, ss. 120 (2001); „Słownik ulic Jeleniej Góry i innych nazw miejskich”, ss. 103 (2001);”Pokażę Ci moją Jelenią Górę”, ss. 38 (2001); „Archiwistyka. Historia. Regionalizm”, ss. 76 (2002); „Legendy i podania Jeleniej Góry”, ss. 115 (2002); „Pomniki i tablice pamiątkowe Jeleniej Góry”, Jelenia Góra 2012, ss. 170. Było też współwydawcą albumu pt. „Waldemar Wydmuch, „Fotografia. Katalog spuścizny fotograficznej Waldemara Wydmucha: Jelenia Góra, Karkonosze, Wilno i inne miasta, ludzie, wydarzenia 1959-1993”, Jelenia Góra 2013, ss. 200. Także szereg mniejszych publikacji ulotnych lub okazjonalnych. Brało też udział, wraz z Muzeum Karkonoskim oraz Książnicą Karkonoską, przy redagowaniu i wydaniu czterech kronik Jeleniej Góry z XVIII i XIX w.

Poza tym Towarzystwo organizuje odczyty, spotkania z ciekawymi ludźmi, uczestniczy w wielu sesjach naukowych i innych spotkaniach na forum dolnośląskim i ogólnopolskim. Wysuwało i wysuwa szereg inicjatyw, z których sporo doczekało się realizacji, m.in. odnośnie nazw ulic w Jeleniej Górze, czy też przyznawania tytułów honorowego mieszkańca Jeleniej Góry i nagród Miasta Jeleniej Góry. Ważną inicjatywą okazały się, organizowane od 2004 r. spotkania wspominkowe „Byli wśród nas…”, w trakcie których przypominane są sylwetki wybitnych postaci związanych z regionem jeleniogórskim. W sumie zaprezentowano w ten sposób biogramy ponad 50 postaci.

Członkami Towarzystwa są osoby, którym zależy na rozwoju Jeleniej Góry i utrwalaniu jej dorobku. Wywodzą się oni z różnych środowisk i z różnych miast, nie tylko z samej Jeleniej Góry. W ostatnim czasie członkami Towarzystwa zostali także obywatele Niemiec i USA.

Siedziba Towarzystwa mieści się w Jeleniej Górze przy ul. Bohaterów Getta 2, gdzie dzieli lokal razem z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.

Ivo Łaborewicz

Prezesi TPJG:

Jerzy Tucholski 1958-1963

Włodzimierz Kalicki 1963-1973

Stanisław Sobiecki 1973-1976

Jerzy Wróblewski 1976-1977

Jerzy Gołaczyński 1979-1981

Wacława Piasecka [1981] 1983-1988

Jerzy Aleksandrowicz 1988-1992

Czesław Margas 1992-1994

Marian Iwanek 1994-1997

Ivo Łaborewicz 1997- nadal